‘superspreader’ had
kunnen worden. De woensdag erop, ook nog
eens midden in de Boekenweek, ging Nederland op slot. Ik heb vaak te horen
gekregen dat dat toch echt pech voor mij was en heb zelfs ter compensatie een
verlenging van mijn stadsdichterschap gekregen (tot november 2022). Voor de
evenementen waarop ik kon voordragen was dat inderdaad heel vervelend. Mijn
balboekje raakte al vol en ging gelijk weer leeg. Maar tegelijk heb ik het
gevoel dat de gedichten veel beter gelezen zijn dan anders het geval zou zijn. Mijn
productie is er in ieder geval door omhoog gegaan. In een digitale bundel “Stadsdichter in Corona, de 1e
fase” is de door mij bedichte ervaringen in Coronatijd bij elkaar
gebracht. Het lijkt logisch dat dit op z’n minst ook het thema wordt van de
bundel zoals die, zoals gebruikelijk, na afloop van de termijn als stadsdichter
wordt uitgebracht. De hoop is dat deze stadsdichter dan een stadsopener is geworden.
Terug naar de dood
Terug naar het thema van de
clichés, om dan uit te komen bij wat, naast de liefde, misschien wel het
grootste cliché van allemaal is: de dood. Een onontkoombaar cliché en één waar
we ons terecht tegen verzetten. Het is juist in dat verzet dat prachtige
troostrijke gedichten ontstaan. Hoe moeilijk en confronterend ook, het hoort al
jaren tot het deel van het dichterschap dat de meeste bevrediging geeft. Dat
ontdekte ik al in mijn jeugd. Daar ben ik absoluut niet de enige in geweest,
maar daar ben ik naar mijn mening op een bijzondere wijze mee omgegaan bij de
gedichten in ‘Over de rand’, zie hieronder. Het was een radicale oefening in
empathie. Het kwam pas veel later terug weer terug bij de ziekte en het
overlijden van mijn ouders en omdat ik werd gevraagd gedichten te leveren voor
een bundeltje ‘troostwoorden’. Niet veel later werd ik onderdeel van de
‘dichters van dienst’ die de ‘eenzame begrafenissen’ van de gemeente Gouda
begeleiden. Dat is dankbaar werk, niet alleen vanwege van het uitzoeken van het
op hele korte termijn achterhalen van het verleden van de overledene en het
maken van het gedicht, maar ook omdat bij nagenoeg alle eenzame begrafenissen
er wel degelijk mensen aanwezig zijn en het uitspreken van het gedicht vaak
heel veel doet. Als stadsdichter zijn daar moeilijke maar mooie opdrachten bij
gekomen in het kader van 4 mei en de holocaustherdenking en, heel bijzonder, in
het begin van mijn stadsdichterschap een gedicht bij het herbegraven van 56 kinderen
en volwassenen die in de staart van de tweede wereldoorlog om het leven zijn
gekomen. Een bundel “Voor
wie nog ademt” is
in wording.
Het is zeker bij dit thema dat ik de samenwerking met iedereen die bij de
begrafenissen en herdenkingen betrokken zijn, van burgemeester tot behulpzame
buurman, te bedanken voor de altijd warme contacten.
Over de rand
Het plan was om in juni 1988 te
gaan trouwen. Voor ziekte heb ik me nooit erg kwetsbaar gevoeld en ik ben die
winter uitgekomen met een verwaarloosde griep. In april begonnen eerst mijn
enkels op te zwellen, daarna mijn polsen. Ik bleef werken, maar al snel was ik
niet meer mobiel. Wat was er aan de hand? Het zou toch geen reuma zijn? Wat doe
ik Loes aan? Achteraf is het waarschijnlijk dat ik een aanval van een longziekte,
Desnier Bouck, heb gehad. Maar tegen de tijd dat die diagnose werd gesteld
waren de meeste symptomen al aan het verdwijnen. Uiteindelijk ben ik zonder merkbare
verschijnselen in het huwelijk getreden en gelukkig zijn de symptomen ook nooit
meer teruggekomen. Ontsnapt.
Je weet nooit, zelfs niet in
het gesprek met jezelf, wat oorzaak is en wat gevolg. In ieder geval heb ik in
die periode op een dag al mijn gedichten verzameld zoals ik die vanaf het begin
heb geschreven. Deze ben ik op de vloer van mijn kantoorkelder gaan leggen,
zoveel mogelijk geordend. Er waren gedichten over studeren, liefde, werk en
ouder worden. Er waren gedicht vol emotie, andere waren heel beschouwend. Het
geloof kwam aan bod. Sommigen waren de gedichten van iemand die puur intuïtief
waren gemaakt. Behoorlijk gek eigenlijk. En opeens zag ik het: er lag een leven.
Toen ben ik teksten gaan schrijven die de stapeltjes met elkaar verbonden. Toen
werd de kelder opeens een zolder en zat er een oude man bij een koffer. De man
deed de koffer open en ontdekte daarin zijn gedichten en keek zo terug op zijn
leven.
De bundel ‘Over de rand’ is
nu als het ware mijn geweten als dichter. Nier omdat het per se mijn beste
gedichten zijn, maar omdat ze vangen wat ik zo graag wil vangen: het leven in
al haar vormen.
